5 ปีครึ่งเต็มๆด้วยนมแม่แก่ลูกรัก

[ครูเพ็ญจากอเมริกา]

เพ็ญมีลูกสาว 2 คนค่ะ เพ็ญให้นมลูกคนโต 5 ปีกว่า ตอนนี้อายุย่าง 14 ปีแล้วค่ะ ส่วนคนเล็กเพ็ญให้มา 3 ปีกว่า ตอนนี้คนเล็กอายุย่าง 12 ปีค่ะ เพ็ญก็ไม่เคยคิดว่าจะให้นาน แต่พอเห็นลูกสาวมีความสุขที่ได้ความอบอุ่นจากอกแม่ ได้อ่านหนังสือและเล่านิทานด้วยกันแม่ลูก 3 คน ให้นมพร้อมๆกัน คุยกันตอนดื่มนมแม่ เป็นชีวิตที่สุขที่สุดของเราแม่ลูก

ตอนที่ให้นมลูกคนโตช่วง 2 เดือนถึง 10 เดือน เพ็ญเคยปั้มนมวันนึง 10 ขวดเล็กขึ้นไป เคยแช่ไว้ตั้ง 20 กว่าขวดใหญ่ แต่นมขวดก็ยังสู้นมแม่จากอกแม่ไม่ได้ ความรักและความอบอุ่นไม่เหมือนกัน ก็เหมือนกับการให้นมผงใส่ขวด เพ็ญก็เลยตัดสินใจไม่ปั้มนมอีกเลย ทุกวันนี้ลูกสาวคนโตยังคงจำนมแม่ได้อยู่ ลูกบอกกับเพ็ญว่า "นมแม่หวานอุ่นอร่อย หนูชอบอ่านหนังสือแล้วดื่มนมจากอกแม่ค่ะ แม่ตัวอุ่น"

ช่วงที่ตั้งครรภ์ลูกคนโต เพ็ญได้ทานอาหารที่มีโปรตีนสูงมากเลยค่ะ ไข่ นมเปรี้ยว ตอนหลังเปลี่ยนมาเป็นนมถั่วเหลืองที่ใส่น้ำตาลน้อย เพ็ญไม่ดื่มน้ำอย่างอื่นเลยค่ะ นอกจากนมถั่วเหลือง น้ำกลั่นที่สะอาด และน้ำส้มคั้น เนยแข็งที่สำหรับทำอาหารแม็กซิกันกับอิตาลีถั่วเขียว ถั่วแดงใหญ่ อาหารทะเลน้อย แต่จะทานปลาไซมอน แบบว่าชอบทานอาหารปลาซูชิทุกชนิดของญี่ปุ่นค่ะ

ผักเขียวๆ แบบสลัดก็จะทานแทบทุกวันค่ะ เพราะจะช่วยให้มีกำลังและถ่ายท้องได้ง่ายค่ะ ยาไวตามินบำรุง Prenatal จะมีแร่ธาตุมาก ทำให้ท้องผูก ก็เลยต้องทานผักเขียวทุกวันค่ะ เลยไม่มีปัญหาเรื่องระบบขับถ่าย วันนึงก็จะดื่มน้ำกลั่นอย่างน้อยวันละ 20 แก้วได้ค่ะ น้ำส้มคั้นก็ดื่มวันละ 1 แก้วใหญ่และดื่มพร้อมกับทานยาไวตามินนะคะ

ยาไวตามินเพ็ญก็จะทานแคลเซียม น้ำมันปลาและไวตามินซีเพิ่ม ที่ทานเพิ่มก็เพราะลูกจะดึงสารต่างๆในร่างกายของเพ็ญไปเกือบหมด เพ็ญกลัวกระดูกร่างกายและฟันจะเสียง่ายค่ะ ก็จะทานจนถึงทุกวันนี้ค่ะ ช่วงให้นมลูก ลูกก็ได้ดึงสารของเพ็ญไปจากการดื่มนมแม่เช่นกัน น้ำส้มคั้นก็จะซื้อแบบชนิดที่ผสมสารแคลเซี่ยมเพิ่มอีกด้วยค่ะ

เพ็ญไม่เคยทานยารักษาโรคอะไรทั้งนั้น เพราะการได้ทานยาไวตามินซีนั้น จะช่วยป้องกันโรคหวัดได้ดีทีเดียว เพ็ญก็จะทานยาผลไม้ธรรมชาติเพื่อช่วยสร้างภูมิต้านทานโรคในตัวเพ็ญ หลังๆท่อปัสสาวะจะมีปัญหาหน่อย ก็เลยต้องทานยาบำรุงสะกัดจากผลไม้ที่มีรสชาดคล้ายน้ำกระเจี๊ยบชื่อ แครนเบอรี่ cranberry ถ้าจะซื้อแบบคั้นก็ต้องไม่มีน้ำตาลใส่เพิ่ม ซึ่งมีรสเปรี้ยวมากค่ะ ก็เลยต้องทานไวตามินแครนเบอรี่ เพราะเม็ดเดียวอัดแน่นก็เท่ากับดื่มแก้วใหญ่แก้วนึงค่ะ ทานไวตามินตอนกลางคืนก่อนนอนค่ะ เพราะยาจะเหม็น ถ้าทานช่วงเช้าหรือกลางวันก็จะรู้สึกเหม็นคราวปาก ทำให้ไม่อยากทานอะไร

การให้นมแม่แก่ลูกของคุณเพ็ญ

ช่วงตั้งครรภ์
ไวตามินที่ทานก็มี:
2 เม็ดไวตามินบำรุงครรภ์ Prenatal
2 เม็ดไวตามินซี ป้องกันโรค
2 เม็ดไวตามินแคลเซี่ยม สำหรับกระดูกทุกส่วน
2 เม็ดไวตามินน้ำมันปลา สำหรับสมอง
2 เม็ดแครนเบอรี่ ท่อปัสสาวะอักเสบ
2 เม็ดยาไวตามินธรรมชาติป้องกันโรค

- ดื่มน้ำประมาณวันละ 20 แก้ว
- น้ำส้มคั้นมีสารแคลเซี่ยมเพิ่ม 1 แก้วใหญ่
- นมถั่วเหลืองที่เพิ่มสารแคลเซี่ยม 2 แก้วใหญ่
- ไม่ดื่มน้ำอย่างอื่นเลยค่ะ

สำหรับอาหาร:
- ทานผักเขียวสดหรือนึ่งหรือผัดน้ำมันน้อยๆ เพื่อช่วยระบบขับถ่าย เพราะยาบำรุงครรภ์มีสารแร่ธาตุสูง ทำให้ท้องผูก ก็มีปัญหาตอนตั้งครรภ์เดือนแรกเท่านั้นเอง
- เนยแข็งผสมอาหารถั่วแดง มีในอาหารแม็กซิกันหรืออิตาลี
- ไข่วันละ 1-2 ฟอง
- ปลาไซมอนและอื่นๆ ปลาน้ำจืดจะดีที่สุด ทะเลน้อยหน่อย
- เนื้อไก่

ปัญหาช่วงตั้งครรภ์กับหลังคลอด:
- ช่วงแรกครรภ์แพ้ท้องวันเดียวเองค่ะ
- น้ำหนักขึ้น 36 กิโลได้ค่ะ ใช้เวลา 10 เดือนถึงลดได้หมด
- ไม่มีปัญหาจุกหน้าอก ท้องอืดลมขึ้นอะไรทั้งนั้น
- ไม่มีปัญหาในเรื่องมดลูกบีบรัดตัวค่ะ
- เพ็ญไม่เคยป่วยเป็นอะไรเลยค่ะ ไข้หวัดรึอะไรก็ไม่มี มาเป็นไข้ตอนลูกคนโตอายุได้ 4 ขวบกว่า ไม่มีอาการหวัดน้ำมูกอะไรเลยค่ะ
- ช่วงตั้งครรภ์หลังๆ ท่อปัสสาวะจะมีปัญหาหน่อย ก็เลยต้องทานยาบำรุงสะกัดจากผลไม้ที่มีรสชาดคล้ายน้ำกระเจี๊ยบชื่อ แครนเบอรี่ cranberry ถ้าจะซื้อแบบคั้นก็ต้องไม่มีน้ำตาลใส่เพิ่ม ซึ่งมีรสเปรี้ยวมากค่ะ ก็เลยต้องทานไวตามินแครนเบอรี่ เพราะเม็ดเดียวอัดแน่นก็เท่ากับดื่มแก้วใหญ่แก้วนึงค่ะ

ช่วงให้นมลูกหลังคลอด
2 เดือนแรก
- ลูกคนโตมีน้ำหนัก 4 กิโลค่ะ ไม่มีการฉีดยาแก้ปวดตอนวันคลอด ทนเจ็บเอาเองค่ะ แบบว่ายืนเต้นเหมือนเต้นดิสโก้น่ะ ช่วยบรรเทาปวดได้มากเลยค่ะ
- กระดูกปลายก้นถูกลูกสาวผลักเตะตอนตัวลูกกำลังออกจากท้อง นั่งไม่ค่อยได้มา 2 ปีเต็ม ก็มีปัญหาการนั่งให้นม หน้าท้องก็ใหญ่ค่ะ เลยเปลี่ยนมาเป็นการให้ลูกนอนดื่มนม
- พอลูกคลอดก็ท้อแท้ใจช่วง 2 เดือนแรก ตอนที่ถูกลูกกัดครั้ง 2 ครั้งจนเต้านมเจ็บค่ะ ลูกดื่มนมจุมากค่ะ
- 2 อาทิตย์แรกลูกไม่ยอมนอน ตอนนั้นจะให้ลูกนอนเองที่เตียงห้องของลูก ถูกแฟนทับตอนนอนด้วยตรงกลางช่วงเปลี่ยนข้างดื่มนม นอนริมก็กลัวลูกตกอีก
- การให้นมท่าที่เหมาะสำหรับเพ็ญก็คือ ท่าให้ลูกเอาหัวนอนบนกล้ามแขนบน เหมือนกับการอุ้มลูกนั่ง แทนที่จะนั่งให้นอนค่ะ เพราะเพ็ญก็ได้นอนไปด้วย ลูกจะอ้าปากปล่อยนมเอง

เพ็ญไม่ได้อุ้มจนแน่นให้จมูกของลูกติดกับแขน แขนและมือของเพ็ญจะกุมลูกอยู่ตลอดเวลา เหมือนล็อคแขนอุ้มลูกตามธรรมชาติค่ะ การให้นมแบบที่ว่านี้ ลูกจะได้ความอบอุ่นมากกว่าการนั่ง เพราะได้ทั้งอุ่นตัว อุ่นหน้าอกแม่ อุ่นหลังลูกที่มีแขนและมือของเพ็ญไปประคองกอดลูก แถมป้องกันไม่ให้คุณพ่อทับลูกได้ด้วย เมื่อมีแขนเพ็ญคอยกั้นไว้ค่ะ

และไม่เมื่อยคอกับหลังกับตัวเพ็ญเอง อย่างเช่นนอนพับแขนแล้วให้นมลูกน่ะ เพราะท่านั้นหากเผลอหลับก็จะโดนหัวลูกได้ค่ะ ก็ต้องแล้วแต่ความสะดวกของเพ็ญและคุณแม่คนอื่นนะคะ แต่ก็จะแหวะนมลูกเสมอค่ะ แล้วให้ลูกนอนต่อน่ะ ตัวเพ็ญก็จะหลับตามเพื่อให้มีพักผ่อนแรงกาย จะได้สร้างนมมากขึ้น

- เพ็ญจะดื่มน้ำก่อนนอนให้ลูกดื่มนมทุกครั้ง
- ผ้าที่สอดในเสื้อชั้นในเพื่อป้องกันนมไหลออกมา เพ็ญจะเอามารองไว้ข้างใต้ระหว่างปากของลูกและเต้านมของเพ็ญ จะได้ไม่เปื้อนเตียงตอนลูกดื่มนม
- เวลาให้นมก็จะร้องเพลง คุยกับลูก
- ก็เริ่มมีปั้มนมแช่แข็ง ครั้งละ 2 ขวดเล็ก กลางคืนดึกๆก็ 3 ขวดเล็กได้ค่ะ ดื่มน้ำมาก ให้ลูกดื่มมากๆ แม่ได้พักผ่อนมากๆ นมยิ่งมากตาม

ช่วงเดือน 3-6
- เพ็ญก็เริ่มนั่งให้นมลูกและจะอ่านหนังสือไปให้นมไป ร้องเพลงไปด้วย และบอกลูกเสมอว่า “This is the best time of Mama’s life” บอกทุกครั้งที่ให้นมและทุกวันนี้ที่อ่านหน้งสือก็จะบอกทุกครั้ง ซึ่งลูกก็จะพูดตามเช่นกันค่ะ
- ลูกแพ้อาหาร คุณหมอบอกให้นมไปก่อน
- ให้ลูกได้ดื่มนมที่ปั้มวันละ 2 ครั้ง คุณพ่อป้อนให้นะคะ
- ช่วงนี้จะเริ่มชินกับการให้นมมากขึ้น สะดวกมาก ลูกจะนอนด้วยทุกคืน ก็ซื้ออีกเตียงนึงมาวางติดกับเตียงของพ่อแม่ด้านนึงและกำแพงอีกด้านนึง
- เริ่มออกนอกบ้านบ่อยขึ้น ก็ให้นมลูกที่ห้องน้ำสาธารณะ และปั้มนมด้วย

ช่วง 7-12 เดือน
- ให้ลูกได้ดื่มนมผงดู ได้มาฟรีค่ะ ก็ยังปั้มนมแม่อยู่ มีเยอะมากแช่แข็งในตู้เย็นประมาณ 20 กว่าขวดใหญ่นะคะ
- ลูกยังดื่มนมจุอยู่เหมือนเดิม
- การดื่มนมแม่สะดวกขึ้น และอบอุ่นใจที่ได้เห็นลูกหยิบหนังสือมาให้อ่านทุกเช้าที่ตื่นนอน และทุกครั้งที่ดื่มนมแม่

ช่วง 13-22 เดือน
- เพ็ญตั้งครรภ์ลูกคนเล็ก แต่ก็ยังให้นมลูกคนโตอยู่ค่ะ
- ลูกก็ยังเอาหนังสือมาให้อ่านทุกเช้า กลางวัน เย็นและก่อนนอน
- ปลายๆช่วงนี้ก็จะบอกลูกทุกวันประมาณเดือนนึงว่า "ตอนกลางดึกแม่จะไม่ให้นมลูกจนกระทั่งพระอาทิตย์ขึ้นนะจ้ะ" ร้องไห้อยู่อาทิตย์เดียวเองก็อดนมตอนดึก
- หลังจากอดนมลูกตอนกลางดึกได้เดือนเพ็ญก็คลอดลูกคนที่สอง อายุของลูกห่างกันพอดี 2 ปีเต็ม

ก็เพราะลูกคนโตยังดื่มนมของเพ็ญอยู่ และเพ็ญก็ดื่มน้ำกับพักผ่อนได้มาก นมก็ยิ่งมากขึ้นด้วย น้ำนมจะถูกผลิตออกมาสม่ำเสมอค่ะ จะหยุดก็ต่อเมื่ออดนมแม่น่ะ

แต่ในวันที่คลอดลูกคนเล็กสิคะ นมสีขาวหายหมดไป มีแต่น้ำนมใสออกมาแค่ 2 วันแรกค่ะ

ช่วงลูกคนเล็ก 0-24 เดือน
- สบายมากเลยค่ะ เพราะชินกับการให้นมลูกคนโตมาตลอดจนคลอดคนเล็ก เลยไม่มีปัญหาเกี่ยวกับการให้นมลูกคนเล็ก
- ลูกคนโตไม่เคยเป็นไข้หวัดจนกระทั่งอายุ 15 เดือน หลังจากนั้นก็จะเป็นไข้หวัดปีละ 2 ครั้ง เป็นแค่ 3 วันก็หายค่ะ เชื่อได้ว่า การให้นมแม่สามารถช่วยให้ลูกได้สร้างภูมิต้านทานโรคได้เป็นอย่างมาก
- การที่ตัดสินใจให้นมกับลูกคนโตพร้อมๆกับคนเล็ก แบบว่าดื่มกันคนละข้างพร้อมๆกันนะคะ เวลานั่งหรืออยู่บนเตียง ซึ่งช่วงนั้นเพ็ญก็อ่านหนังสือที่ลูกสาวคนโตเลือก เล่านิทาน คุยกับลูกและสอนเรื่องต่างๆให้ลูกฟัง ช่วงเวลานั้นเป็นช่วงที่เพ็ญและลูกมีความสุขที่สุดในโลก

ลูกสาวคนโตก็จะมีความรักน้องและสนิทสนมกับน้องมาก เพราะได้อยู่ใกล้ชิดด้วยกันกับเพ็ญพร้อมๆกัน ได้มองหน้าน้องจับมือน้องดื่มนมเพ็ญและดูหนังสือที่เพ็ญอ่าน ทำหลายๆอย่างร่วมกัน คนโตไม่เคยตีน้องหรือแสดงอาการเคืองโกรธน้องเลยค่ะ อาจเป็นเพราะว่า ได้ความรักความอบอุ่นจากเพ็ญช่วงให้ดื่มนมด้วยกันกับน้อง

[Aiko Nichada Sajjathai]

ซึ้งใจจริงๆค่ะ รู้สึกดีมากเวลาลูกดูดนมเรา ยังเล่าเรื่องนี้ให้สามีฟังเลยค่ะ สามีสนับสนุนให้ให้นมแม่ค่ะ เยี่ยมค่ะครูเพ็ญ

[กาหนาฉ่าย]

 

สุดยอดมากเลยค่ะ ครูเพ็ญ

 

ตอนนี้ตัวเองก็ยังให้นมลูกอยู่เหมือนกัน 2 ปีแล้ว  คิดว่าจะให้ดูดนมแม่ไปเรื่อยๆ เพราะ มันเป็นช่วงเวลาที่เราและลุกมีความสุขที่สุด  อาจจะเป็นช่วงเวลาแห่งความสุขที่สุดในชีวิตของพี่เองก็ได้ 

 

ขออนุญาตเอาข้อมูลครูเพ็ญส่งต่อให้น้องๆ ที่กำลังตั้งท้องนะคะ  เพราะอยากให้แม่ได้เห็นคุณค่าของนมแม่  นมที่มาธรรมชาติ และเหมากับเด็กมากที่สุด    และเด็กเองควรได้มีโอกาสดื่มนมแม่ มากกกว่านมขวด

 

ครูเพ็ญน่ารักที่สุดเลยค่ะ  ยินดีที่ได้รู้จักค่ะ

 

[แม่น้องTammy]

เนื่องจากดิฉันก็ให้ลูกทานนมแม่อยู่ ซึ่ง ณ ตอนนี้น้องอายุ 2 ขวบ 10 เดือน ก็เริ่มเข้าเตรียมอนุบาล น้องจะชอบดูดนมแม่จากอกอยู่  ดิฉันตั้งใจจะให้เขาเลิกทานเหมือนกัน เพราะน้องกลับมาจากโรงเรียนก็จะขอดูดนมจากอกแม่   บางครั้งดิฉันก็ต้องหยุดงานอย่างอื่นเพื่อต้องให้นมลูกก่อน แม้กระทั่งตอนนอนก็จะต้องดูดนมจนหลับและก็ใจให้ดิฉันอ่านหนังสือหรือเล่านิทานให้ฟัง จนบางครั้งทำให้ดิฉันใจอ่อนแต่ดิฉันก็มีความสุขที่ได้ให้นมลูกในตอนที่เราได้กอดเขาอยู่ในอก ก็เลยคิดว่าถ้าเขาอยากจะเลิกดูดนมแม่ก็ให้เขาเลิกเอง  และนอกจากนั้นสิ่งที่เห็นได้ชัดคือพัฒนาการทางด้าน EQ ของน้องดี เป็นเด็กอารมณ์ดี มีการพูดคุยที่รู้เรื่อง คุยเก่ง ช่างถาม ดิฉันคิดว่าน่าจะมีส่วนในเรื่องของนมแม่น่ะค่ะ

ดิฉันมีลูกสาวแค่คนเดียวก็เลยคิดว่าจะเต็มที่กับเขา เพราะดิฉันก็จะอายุใกล้จะ 40 ปี การมีลูกคนที่สองคงจะลำบากในเรื่องอายุและเรื่องการเงิน  (แต่ในใจลึก ๆ ก็อยากมีน้องอีกคนให้กับลูกไว้เป็นเพื่อน เพราะดิฉันมั่นใจว่าเขาน่าจะเป็นพี่ที่ดูแลน้องได้ดีเหมือนก้น)  ดิฉันรู้สึกดีใจกับครูเพ็ญที่มีลูกสาวสองคนและให้น้องได้ดูดนมแม่ได้นาน ได้เห็นพัฒนาการที่ดีของลูก  ขอบคุณสำหรับข้อมูลดี ๆ ค่ะ

[mommy น้องฟลุค]

หนิงเป็นคนนึงที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แต่ยอมรับค่ะว่าไม่อึดเท่าครูเพ็ญเลย หนิงนอนให้นมลูกไม่เป็น ต้องตื่นมาอุ้มลูกเพื่อให้นมทุกคืน แต่ก็ยังให้นมมาได้จนตอนนี้ลูก9เดือนแล้วค่ะ

 

[พักตร์วิภา เรืองพรสุวรรณ]

เป็นอีกคนที่ให้นมลูกจนเค้า 5 ขวบเลยค่ะ เป็นความรู้สึกที่ดีมากๆจริงๆ ^_^ 

[ประภา ธีรลีกุล]

สุดยอดจริงๆค่ะ ตอนนี้ให้นมได้ 11 เดือนแล้วค่ะ อ่านแล้วเป็นกำลังใจว่าจะมุ่งมั่นให้นมแม่ต่อไปเรื่อยๆค่ะ :)

[พี่ปลาวาฬกับน้องโลมา]

กิ๊กก็ตั้งใจไว้แบบนี้เหมือนกันค่ะ ตอนนี้น้อง1.11ปีแล้ว

จะต้องทำให้ได้อยากรับรู้ถึงความรู้สึกที่ลูกจำได้ด้วยตัวเองว่าเคยดูดน้ำนมจากอกเรา

แต่ก็มีปัญหาเหมือนกัน คือเขาจะทานแต่นมเราไม่ยอมทานข้าว และเขาชอบใช้ฟันครูดหัวนมจนเจ็บแทบทนไม่ไหว

ครูเพ็ญมีเคล็ดลับจะแนะนำกิ๊กบ้างไหมคะ

 

ขอถามอีกนิดค่ะเรื่อง

กระดูกปลายก้นถูกลูกสาวผลักเตะตอนตัวลูกกำลังออกจากท้อง นั่งไม่ค่อยได้มา 2 ปีเต็ม

ตอนนี้กิ๊กก็เป็นค่ะแต่ไม่รู้จะใช่อาการเดียวกันหรือเปล่า

คือว่า จะปวดกระดูกก้นมาก ยิ่งช่วงเวลาลุกขึ้นจากที่นั่งที่ค่อนข้างแข็งโอ้โหปวดสุดๆ

เคยเป็นตอนหลังคลอดอยู่สัก2-3เดือนแล้วก็หายไป แต่ตอนนี้กลับมาเป็นอีกค่ะ

แล้วอาการแบบนี้จะหายไปเองหรือคะ หรือว่าทานยาอะไรถึงหาย

[ครูเพ็ญจากอเมริกา]

เรื่องกระดูกที่ก้น ก็ต้องรอ 2-3 ปีให้กระดูกผลักดันกลับมาเองค่ะ ถ้าหาหมอดัดกระดูกก็อาจจะเร็วหน่อยค่ะ

 

เรื่องการทานข้าวนั้น ไม่เกี่ยวกับนมเท่าไหร่ค่ะ เกี่ยวกับที่ว่า เด็กไม่ชอบให้บังคับทานข้าวค่ะ หรือไม่อยากลองอาหารใหม่ ก็ต้องรู้จักแบ่งเวลาดื่มนมและเวลาทานข้าวให้เป็นกิจวัตรประจำวัน เพ็ญฝึกให้ลูกสาวทานเองโดยใช้มือค่ะ ส่วนช้อนก็วางให้แต่ก็ช่วยเมื่อลูกต้องการความช่วยเหลือค่ะ เด็กหิวก็จะทานเองค่ะ จัดโต๊ะและอาหารให้เด็กแบบช่วยตัวเองและน่าทานก็พอแล้วค่ะ

[พี่ปลาวาฬกับน้องโลมา]

ขอบคุณค่ะ

 

[juraporn]

ยอดเยี่ยมจริงๆค่ะ ตอนนี้ฉันก็ให้นมแม่เหมือนกันตอนนี้ลูกชายได้ 9 เดือนแล้ว ขอถามผู้รู้หน่อยนะค่ะ ให้นมแม่ตามที่เค้าต้องการกับอาหารที่ควรกินไปตามวัยไม่ต้องเสริมนมกล่องชนิดไหนเลยใช่ไหมค่ะหรือต้องกินบ้างถ้าเค้าโตขึ้น

ลูกคนที่สองค่ะ แต่เพิ่งจะเลี้ยงนมแม่สำเร็จก็คนที่สองเลยไม่ค่อยมั่นใจ

[ครูเพ็ญจากอเมริกา]

ให้นมแม่ครบปีก่อนแล้วค่อยเพิ่มนมอื่นก็ดีนะคะ เผื่อว่านมแม่มีไม่พอน่ะ

[kittika]

สุดยอดจริง ๆ ค่ะ ครูเพ็ญ ฟ้าเองก็ให้นมแม่กับน้องวินวินถึง 2 ขวบค่ะแค่นี้ก็ภูมิใจมากเลยค่ะ แต่ครูเพ็ญนี่เป็นแม่ที่สุดยอดจริง ๆ ค่ะเกินจะบรรยายได้จริงๆ