ซูซาน บอยล์ :ทุนสร้างแรงบันดาลใจ
จุมพฏ สายหยุด
หนึ่งในรูปแบบความมีชีวิตที่ยิ่งใหญ่ สง่างามที่สุด ของคนคนหนึ่ง คือการเป็นแรงบันดาลใจให้กับบุคคลอื่น นับจากในครอบครัว องค์กร สังคม ซึ่งดูเหมือนจะบังเกิดขึ้นได้กับเฉพาะ มหาบุรุษ ศาสดา ตัวเอกในวรรณกรรม ผู้นำองค์กร และหัวหน้าครอบครัว เท่านั้น
อย่างไรก็ตาม แบบอย่างล่าสุดที่สร้างบันดาลใจให้คนทั่วโลกเพียงชั่วข้ามคืน กลับ เป็นสุภาพสตรีตัวคนเดียววัย 47 ปี ตกงาน ชาวสกอต ชื่อ ซูซาน บอยล์ (Susan Boyle) (สำหรับท่านผู้อ่านที่ทราบเรื่องนี้อยู่แล้ว ให้ข้ามย่อหน้านี้ไปได้เลยครับ)
11 เมษายน ที่ผ่านมา ซูซาน บอยล์ ปรากฏตัวบนเวทีการประกวดความสามารถระดับชาติของอังกฤษ Britain's Got Talent ฤดูกาลที่ 3 รอบแรก ด้วยภาพลักษณ์ภายนอกที่ดูเชย ไม่น่าชม อุ้ยอ้าย มาจากเมืองชนบท ทั้งกรรมการและผู้ชมในห้องโถงต่างมีความรู้สึกที่กังขา จนถึงขั้นดูแคลน
โดยเฉพาะเมื่อเธอบอกว่าต้องการจะประสบความ สำเร็จแบบ เอเลน เพจ (Elaine Paige) ราชินีละครเพลงชาวอังกฤษ และยังจะร้องเพลง I dreamed a dream จากละครเวทีเรื่อง Les Miserables
ทุกคนคาดว่าจะได้ยินเสียงเป็ดเทศจากเธอ แต่ในวินาทีถัดมา เพียงซูซาน บอยล์ ขับขานท่อนแรก กรรมการทั้ง 3 กลับต้องตะลึง ด้วยน้ำเสียงอันกังวาน และทรงพลังของ สามารถสะกดอารมณ์ของกทุกคนในห้องส่งให้ขนลุก และเรียกน้ำตา ท่ามกลางเสียงปรบมือดังสนั่นตลอดการร้องเพลงและกลายเป็นข่าวดังไปทั่วโลก
แม้ในวันนั้นเธอเพิ่งผ่านรอบแรกยังไม่ถึงรอบชนะ เลิศ แต่ค่ายเพลงชั้นนำก็จับเธอเซ็นสัญญาไปแล้ว เนื่องจากขณะนี้ผลงานของเธอกำลังเป็นสิ่งที่ถูกเฝ้ารอคอยมากที่สุดในโลก
เหตุการณ์ที่ปรากฏต่อสายตาของคนทั้งโลกเพียง 6 นาที สร้างสึนามิแห่งแรงบันดาลใจ ไม่ใช่เพียงแค่การเป็นนักร้อง หรือการชนะการประกวดความสามารถใดๆ แต่หมายถึงความหวังที่ก้าวสู่ความฝันในทุกรูปแบบ
ผมขอวิเคราะห์ปัจจัยที่นำไปสู่ปรากฏการณ์สร้าง สรรค์แรงบันดาลใจของซูซาน บอยล์ 3 ประเด็นหลัก ซึ่งถือว่าเป็น “ทุน” ในการสร้างแรงบันดาลใจ คือ หนึ่งตัวเธอเอง สอง ครอบครัว ชุมชน และสังคม และสาม สื่อยุคใหม่
ทุนจากตัวเธอเอง
ซูซาน บอยล์ มีความใฝ่ฝันที่จะประสบความสำเร็จในการร้องเพลง และไม่เคยละทิ้ง แม้ในยามที่ขัดสนที่สุด เธอให้เงินออมก้อนสุดท้ายไปว่าจ้างห้องอัดเสียงมืออาชีพเพื่อเสนอผลงานไปตาม ที่ต่างๆ แม้จะผิดหวังแต่เธอไม่คิดล้มเลิก
เธอไม่นำปมด้อยมาเป็นข้ออ้าง ไม่ว่าจะเป็นอุบัติเหตุตอนเธอถือกำเนิดที่สมองขาดออกซิเจน ไปชั่วขณะส่งผลต่อความสามารถในการเรียนรู้ การถูกล้อเลียนในโรงเรียน ฐานะครอบครัวที่ยากจน นอกจากนี้เธอยังฝึกฝนอย่างหนักและต่อเนื่อง
ทุกครั้งที่ประสบความผิดหวังจากการประกวด เธอจะไป ครูเก่งๆ ฝึกฝนทักษะความสามารถให้เพิ่มพูน แม้จะมีอายุเพิ่มมากขึ้น ก็ไม่ทิ้งการเรียนรู้ ก่อนจะมา ท็อปฟอร์มในวัยสี่สิบเจ็ด
ทุนจากครอบครัว ชุมชน และสังคม
แม่ของซูซาน บอยล์ เป็นแม่ที่วิเศษ ท่ามกลางปัญหาการเรียนรู้ในระบบการศึกษา เธอกลับมองเห็นว่าลูกมีความสามารถพิเศษในการร้องเพลง จึงสนับสนุนให้ไปร้องเพลงในโบสถ์ตั้งแต่อายุสิบสอง ประการสำคัญแม่ของ
ซูซานนี่เองที่สนับสนุนให้เข้าประกวด Britain's Got Talent ซึ่งซูซาน ไม่เห็นด้วยเพราะเห็นว่าตนเองอายุมากเกินไป (ซึ่งกรรมการและคนดูก็คิดเช่นนั้น) การทีซูซาน บอยล์ เปลี่ยนใจเข้าประกวดเนื่องจากต้องการอุทิศสิ่งนี้ให้กับ แม่ เป็นพลังทลายกำแพงแห่งความไม่กล้าลงไปได้ และสร้างจุดเปลี่ยนในชีวิตของเธอในที่สุด
ซูซาน บอยล์ บอกกับสื่อมวลชนเองว่า เพื่อนบ้านและแมวชราชื่อ เพ็บเบิลส์เป็นกำลังให้เธอมาตลอด แม้กระทั่งค่าเดินทางมาประกวดก็ได้มาจากการลงขันของเพื่อนบ้าน สังคมอังกฤษ ก็เป็นเช่นสังคมของประเทศที่พัฒนาแล้วซึ่งจะมีกระบวนการสร้างโอกาสให้กับคน ที่มีความรู้ความสามารถ โดยมีปัจจัยกีดกันน้อยที่สุด ไม่ว่าจะเป็นชาติตระกูล รูปร่างหน้าตา
สิ่งหนึ่งที่น่าประทับใจเวลาที่เราดูคลิปการแส ดงของซูซาน บอยล์ ก็คือ ปฏิกิริยาผู้ชมในห้องโถง ที่เริ่มด้วย การขบขัน กังขา เยาะเย้ย แต่เมื่อได้รับรู้ถึงความสามารถอันสูงส่ง พวกเขาก็พร้อมใจกันให้เกียรติมากที่สุดเท่าที่ทำได้ ด้วยการลุกขึ้นตบมือตลอดการแสดง
คนไทยบางคนหงุดหงิดกับเสียง “แทรก”เหล่านี้ แต่สำหรับ ซูซาน บอยล์ เธอบอกว่ารู้สึก “ช็อก” กับการตอบรับครั้งนี้มาก
ทุนจากสื่อยุคใหม่
ถึงแม้ว่าเรื่องราวของจะมีจุดเริ่มต้นจากสื่อ เก่า (Old Media) อย่างเช่น โทรทัศน์ และได้รับการรายงานโดยสำนักข่าวต่างๆ แต่หากขาดสื่อใหม่ (New Media) ดังเช่น อินเทอร์เน็ต แล้วก็ยากที่กรณีซูซาน บอยล์ จะสร้างกระแสความรู้สึกเป็นวงกว้าง มีรายงานว่าเมื่อสิ้นสุดวันที่ 27 เมษายน มีผู้เข้าชมคลิปการแสดงของเธอในเว็บไซต์ต่างๆ
รวม 170 ล้านครั้ง ผู้คนนับล้านเข้าไปคอมเมนท์ ขนาดของคลิปการแสดงที่มีความยาว 6 นาที แต่สามารถบรรจุทุกอารมณ์เข้าไป มีพลังยิ่งกว่าภาพยนตร์นับชั่วโมงเป็นไหนๆ ถือว่า เป็นสาระ (Content) ที่ความสมบูรณ์แบบยิ่งสำหรับอินเทอร์เน็ต
ผมนั่งดูคลิปของซูซาน บอยล์ นับสิบหน เริ่มจากต้องการสัมผัส ความรู้สึก ทุกวันนี้ก็ยังเปิดดูเพื่อหาสิ่งใหม่ๆ ที่ตนเองมองข้ามไปในครั้งก่อนๆ
ก็สมแล้วที่ เอเลน เพจ จะกล่าวยกย่อง ซูซาน บอยล์ ผ่านสื่อว่า “A role model for everyone who has a dream”
https://www.youtube.com/watch?v=deRF9oEbRso&feature=fvsr